مصطفی کمال آتاترک

ا

.

مصطفی کمال آتاترک

رئیس جمهور آتاترک
شناسنامه
نام کامل	مصطفی کمال آتاترک
معروف به	آتاترک
زادروز	۱۹ می ۱۸۸۱
زادگاه	سالونیک، امپراطوری عثمانی
تاریخ مرگ	۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ (۵۷ ساله)
محل مرگ	کاخ دلمه‌باغچه، استانبول، ترکیه
اطلاعات سیاسی
تاریخ ریاست	از ۲۹ اکتبر ۱۹۲۳ تا ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ (۱۵ سال، ۱۲ روز)
پیش از	عصمت اینونو
جناح سیاسی	کمیته اتحاد و پیشرفت، حزب خلق جمهوریخواه
امضا

مصطفی کمال پاشا درنبرد چناق قلعه

مصطفی کمال پاشا (معروف به آتاترک به معنای پدر ترک) نظامی و دولت‌مرد و بنیان‌گذار جمهوری ترکیه بود. وی استعداد شگرفی در امور نظامی داشت چنان که درنبرد چناق قلعه(۱۹۱۴) با شعار "Çanakkale geçilemez" یعنی «نمی‌توانید از چناق قلعه بگذرید» با سپاهی کوچک در برابر تهاجم نیروی دریایی بریتانیای کبیر و فرانسه ایستاد و مانع تصرف استانبول شد.

او درسال ۱۸۸۱ میلادی در شهر تسالونیکی در شمال یونان فعلی، که در آن زمان جزئی از امپراتوری عثمانی بود، به دنیا آمد. در ابتدا وارد ارتش عثمانی شد و درطرابلس لیبی با ایتالیائی‌ها جنگید؛ او در دههٔ اول قرن بیستم به همراه گروهی از افسران ترک، که ترکهای جوان نامیده شدند، پایه‌های اصلاحات در ارتش و دولت را به نفع ملی‌گرایی ترک‌ها تثبیت کرد. در جنگ‌های بالکان به سمت فرماندهی رسید و در سال ۱۹۱۶ در تنگه داردانل و شبه جزیره قالیبولی در برابر انگلیسی‌ها مقاومت کرد و مانع اشغال استانبول توسط نیروهای بریتانیا و متفقین در جنگ جهانی اول شد. او سپس در جبهه روس نبرد کرد.

در جنگ جهانی اوّل دولت عثمانی شکست خورد و مناطق بسیاری در شمال آفریقا وحجاز، سوریه، عراق به دست کشورهای بریتانیا و فرانسه افتادند. قسمت‌هایی از اروپای خاوری نیز با حمایت فاتحان جنگ به استقلال رسیدند. در اواخر سال های جنگ اول جهانی ترکیه مورد هجوم فرانسه و ایتالیا از جنوب و یونان از شرق بود. آتاترک رهبری جنگ استقلال ترکیه را بر عهده داشت. در پایان جنگ جهانی اول مردمترکیه از بی کفایتی خلیفه عبدالحمید اول و نظام عثمانی به تنگ آمده بودند و آتاترک رهبری خیزش علیه خلافت و امپراتوری عثمانی را به عهده گرفت. درسال ۱۹۲۳ ترکیه مدرن با نظام جمهوری توسط ملی گرایان و گروه‌های مبارزه علیه اشغال بر پا شد. آتاترک از آن تاریخ تا زمان مرگش در سال ۱۹۳۸ رئیس جمهور ترکیه بود.